Ağ ( Network ) Nedir?

Ağ ( Network ) Nedir?

· Ağ, paylaşım amacıyla iki ya da daha fazla cihazın bir araya getirilmesiyle oluşturulan bir yapıdır.
· Yüzlerce iş istasyonu veya kişisel bilgisayardan oluşabileceği gibi, iki bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla da elde edilebilir.

Bir Ağla(networkle) Amaçlananlar

· Kaynak paylaşımı onanım, yazılım, veri paylaşımı,
· Yüksek Güvenilirlik :Önemli dosyaların birkaç makinada yedeklenmesi,

· Harcanacak Paradan Tasaruf C’lerin her geçen gün daha cazip hale gelen fiat/performans oranı,

· Ölçeklenebilirlik aha fazla işlemci eklenerek sistem performansının artması,

· İletişim :Çalışanların kendi aralarında ve dünya ile kurdukları bir iletişim ortamı olması,

· Bilgi :Gazetelerden tartışma gruplarına, e-posta’dan elektronik ticarete, video-konferans, WWW, FTP (dosya transferi), eğlence gibi birçok ortama internet aracılığıyla ulaşılabilmesi ve bilgi toplanmasının sağlanmasıdır.

Paylaşım

· Temelde her ağ paylaşım içindir.
· Ağlar, cihazların (yazıcı, disk, teyp vs) uygulamaların ve bilginin paylaşımını olanaklı kılar.

· Paylaşım

· Hem kişilerin hem de çalışma grubunun (work group) etkinliğini arttır.

· Yazılım ve donanım maliyetlerini düşürür.

· Ürün geliştirme maliyetini azaltır.

· Dezavantaj olarak performans düşüklüğü olabilir.

Uygulama Programlarının Paylaşımı

· Paylaşılacak programlar server(sunucu) üzerinde olan bir ağ diski üzerinde kurulabilir.

· İlgili dosya paylaşılabilir, okunabilir veya çalıştırılabilir ama silinemez olarak belirlenir ve kullanıma açılır.

· Kullanıcılar sisteme bağlanır(login) ve sonrasında diske erişir, uygulamaları çalıştırabilirler.

· Bu şekilde programların kurulma ve bakım işlemleri kolaylaşır.

· Ağ lisansı ile yazılım maliyeti düşer.

Döküman Paylaşımı
· Aynı dosyaya veya dosyaların farklı bölgelerine farklı kullanıcılar tarafından değişik haklarla iletişim sağlanabilir.

· Bunun için karmaşık – gelişmiş yazılımlar kullanılmalıdır.

· Paylaşılan dokümandaki değişiklik bütün kullanıcılara yansır.

Ağ Çeşitleri 1-Yerel Ağlar :. Bina veya ofis içi gibi sınırlı alanlar dahilinde kurulurlar.

· Diğer ağ tiplerine göre daha hızlı çalışırlar.

· Bünyelerinde bilgisayarlar, yazıcılar, çiziciler, CD-ROM sürücüler ve diğer çevre arabirimleri yer alır.

· Günümüzde pek çok şirketin günlük işlemleri yerel Bilgisayar ağlarıyla yürütülmektedir.

LAN Karakteristikleri:

– Coğrafi olarak limitli operasyon alanı vardır.
– Yüksek transfer hızı vardır.
– Yerel servislere devamlı olarak ulaşabilme olanağı vardır.
– Genellikle WAN (Wide Area Network)’dan daha ucuzdur.
– Kablolama birincil iletişim ortamını oluşturur.

LAN dizayn ederken iki durum göz önünde tutulur

– Uzaklık
– Maliyet

Uzaklık : LAN uzaklığa göre sınırlandırılmıştır. Bunun sebebi transfer edilecek bilgiye ve kablolama tekniğine bağlıdır. Birçok kablolama tekniğinde bilgi sinyalleri belli mesafeye kadar bilgiyi iletir. Bu bilgi, bilgi sinyalleri sönene kadar gider. Bilgi sinyallerini ilk gönderildiği gibi tutabilmek için tekrarlayıcı (repeater) denilen cihazlar kullanılır. Bilgi sinyallerinin sönmesinden dolayı LAN kurulurken uzaklık göz önünde tutulur.

Maliyet : LAN dizaynında bazı noktalarda, maliyet uzaklıktan daha önde tutulur. Kesin ulaşması gereken bilgiler için uzaklık tanımlamasının olmaması gerekir. Durum öyle olunca maliyet artmakta, ama iletişim olmaktadır.

LAN İletişim Metodları

3 ana kategori vardır
– Unicast İletişim
– Multicast İletişim
– Broadcast İletişim

1- Unicast İletişim :

Tek bir data paketinin, tek bir kaynaktan tek bir hedef adrese gönderilmesiyle yapılan iletişime Unicast İletişim denir.

2-Multicast İletişim :Tek bir data paketi, ağda kopyalanarak birkaç özel hedef adrese gönderilmişse, bu şekilde olan iletişime Multicast İletişim denir.

3-Broadcast İletişim :

Tek bir data paketi, kopyalanarak ağda bulunan bütün bilgisayarlara gönderiliyorsa, bu tür iletişime Broadcast İletişim denir.

LAN Topolojileri :

2 ana LAN topolojisi vardır.
– Fiziksel Topoloji
– Mantıksal Topoloji

Fiziksel Topolojiler

– Bus Topoloji (Bus Topology)
– Yıldız Topoloji (Star Topology)
– Halka Topoloji (Ring Topology)
– Genişletilmiş Yıldız Topoloji (Extended Star Topology)
– Hiyerarşik Topoloji (Hierarchical Topology)
– Karmaşık Topoloji (Mesh Topoloji)

Mantıksal Topolojiler

– Geniş Yayın Topoloji (Broadcast Topology)
– Jeton Gezici Topoloji (Token-Passing Topology)

2-Ulusal Ağlar :

· Tüm ülkeye yayılmış olan organizasyonların birimleri arasında veri iletişimini sağlarlar.

· Bölgeleri, şehirleri, eyaletleri ve tüm ülkeyi kapsayabilirler.

· Büyükşehir alan ağları (MAN), ya da geniş alan ağları (WAN) adları da kullanılır.

· Bir iletişim alt yapısını gerektirirler. Bu alt yapı da telekomünikasyon şirketleri tarafından ( TT , AT&T vs. ) sağlanır.

3-Uluslararası Ağlar :

· Veri iletişim ihtiyacı ülke sınırlarını aşmaya başladığında devreye girerler.

· İletişim, okyanusları aşan kablolar aracılığıyla sağlanabileceği gibi uydular da kullanılabilir.

· Özel bir takım cihazlar (yönlendirici -çoklayıcı vs) kullanılır.

· Değişik fiyat-performans seçenekleri mevcuttur.

· WAN (Wide Area Networks) genel adıyla anılırlar.

-Büyük bir Wide Area Network-

Veri Transfer ( İletim ) Hızı

· Bir ağın iletim kapasitesini ölçmek için geliştirilmiş matematiksel bir modeldir.

· Birim olarak “bps” (bit per second – birim zamanda iletilen bit sayısı) kullanılır.

· Yerel ağların iletim hızları geçen yıllara kadar 1-100 Mbps(Megabit per second) arasında değişirken, artık gigabit teknolojiler sayesinde 1000 Mbps ve üstü hızlar kullanılmaya başlanmıştır.

Ağ Topolojileri :

Fiziksel Topolojiler

Bus Topoloji :

Tek bir omurga segmente bütün bilgisayarların bağlandığı topolojidir. Bilgisayarlar arasındaki bağlantının tek bir yerindeki kesiklik bütün ağı etkiler. Koaksiyel (coaxial) kablo kullanılır. Ağ performansı en düşük olan topolojidir. Çok miktarda çarpışma (collosion) meydana gelir. Sadece tek bir bilgisayar bilgi gönderebilir.

Yıldız Topoloji :

Bütün bilgisayarkaın tek bir merkeze bağlanarak oluşturulan topolojidir. Genelde merkezde hub veya anahtar (swicth) deilen cihazlar kullanılır. Bus topolojiye göre daha performanslı olan topolojidir. Merkezdeki hub veya anahtar’da oluşacak problem bütün ağı etkiler.

Halka Topoloji :

Halka şeklindeki bağlantılarla yapılan topolojidir. Bilgisayarlar arasındaki bağlantılarda oluşacak aksaklık bütün bir ağı etkilemektedir. Performansı yüksektir ve ağda hiçbir çarpışma meydana gelmez.

Genişletilmiş Yıldız Topoloji :

Yıldız topolojiye sahip küçük ağların yine aynı şekilde yıldız yapıda hub veya anahtarlar kullanılarak ağın genişletildiği topolojidir.

Hiyerarşik Topoloji :

Küçük yıldız topolojideki ağların hiyerarşik bir şekilde birbirlerine bağlandıkları ve bütün ağın trafiğini kontrol etmek üzere bir bilgisayara bağlandıkları topolojidir.

Karmaşık Topoloji :

Ağdaki bütün uçların birbirine bağlandıkları ve ağ üzerindeki hiçbir ucun arasında fiziksel bağlantının kopuk olmadığı topolojidir. Bu yapıdaki ağlarda her zaman iletişim vardır. İletişimin kopmasının büyük risk olduğu durumlarda kullanılır.

Mantıksal Topolojiler

Geniş Yayın Topoloji :

Ağda bulunan her bilgisayar belli bir öncelik hakkı tanımaksızın, ağdaki bütün bilgisayarlara bilgi göndermek üzere ağ ortamına bilgi bırakabilirler. İlk gönderen ilk servisi alır (first come, first served) mantığıyla çalışır.

Jeton Gezici Topoloji :

Ağa bir sunucu tarafından jeton bırakılır. Bu jeton ağ ortamına girişi yönetir. Dolayısıyla ağda çarpışmaların olması önlenir.

İletişim Ortamları

Veri iletim ortamları kablolu ve kablosuz olmak üzere ikiye ayrılır. Bu bağlantılar taşıyabildikleri veri miktarı ve taşıma hızlarına göre nitelendirilirler. Veri, elektrik sinyalleri biçiminde kablolarda veya elektromanyetik dalgalar biçiminde uzayda taşınır. İletişim ortamının tipi önemlidir çünkü, veri iletim ortamı saniyede iletilen maksimum bit miktarını belirler.

İkili düzende sıralanmış bir veriyi kablolu bir iletişim hattından geçirebilmek için ikili veriyi oluşturan her bir elemanın (bitin) elektrik sinyaline dönüştürülmesi gereklidir. Çünkü, telefon hattı aracılığyla gönderilen elektrik sinyalleri analog sinyaldir. Elektrik sinyaline dönüştürülen veriler bir telefon hattı aracılığıyla alıcı bilgisayara iletilirler ve tekrar elektrik sinyalinden ikili veriye dönüştürülürler. Daha sonra anlatılacağı gibi bu işlem modemler aracılığıyla yapılır.

Analog sinyal şekilde gösterildiği gibi sürekli ve sinüs eğrisi biçimindedir.

Bir analog sinyalin temel bileşenleri genlik, faz açısı ve frekanstır.

Analog sinyalin dalga boyu genlik (amplitude) olarak adlandırılır. Bu eğrideki tekrarlanan her bir dalgaya dönüş (cycle) adı verilir. Bir saniyedeki dönüş sayısına frekans denir ve iletişim terminolojisinde Hertz adıyla anılır. Veri bir hat üzerinde taşınırken farklı frekanslar kullanılarak gönderilir. Analog sinyalin dalga boyunun bilindiği veya sabit olduğu varsayılır. Frekans aralıklarına ise bant genişliği (bandwidth) adı verilir.

Analog bir ortamdan 0 ve 1 bitinin gönderilmesi aşagıdaki gibi olur.

Yukarıda gösterilen elektrik sinyalinin bir noktadan diğerine iletilmesi bir iletim ortamını gerektirir. İletim ortamları Kılavuzlu (guided) veya kılavuzsuz (unguided) olmak üzere ikiye ayrılır. Kılavuzlu iletim ortamı genelde çift burgulu veya eş eksenli kablolar aracılığıyla telefon şebekesi üzerinden yapılır. Bunun dışında bilinen alternatifler, fiber optik kabloları veya kılavuzsuz iletim ortamı olarak Uzay boşluğuna yayılan elektromanyetik dalgalardır (telsiz veya uydu iletişimi).

Kablolu İletişim

İki Telli Açık Kablo

Bir iki-telli açık kablo en basit iletişim ortamıdır. Her tel diğerinden yalıtılmış ve her ikisi de boşluğa açılmıştır. Bu tip kablolar birbirinden yaklaşık 50 metre uzakta ve bit gönderim oranları orta hızda olan (19.2kbps) sistemler için yeterlidir.

Her nekadar iki-telli açık kablo iki bilgisayarı birbirine doğrudan bağlamak için kullanılabilirse de esas kullanım alanı bir DTE’yi bir DCE’ye (örneğin bir modem’e) bağlamaktır. Bu tip bağlantılar genellikle çok sayıda kablo kullanırlar. Bu bağlantılar için en sık kullanılan düzenleme, her bir sinyal için ayrık ve yalıtılmış bir tel ve toprak hattı için de ayrı bir başka tel kullanılmasıdır. Tellerin tümü daha sonra korumalı tek bir kabloya sarılır veya düz şerit kablonun içine yerleştirilir (Şekil 1).

Bu tip kablolarda, aynı kablo içerisindeki yanyana teller arasındaki elektrik akımından kaynaklanan ve veri gönderim sırasında ortaya çıkan ‘çapraz bağlantı’ veya ‘çapraz konuşma’ (cross-coupling, cross-talk) adı verilen karşılıklı veri karışımı mevcuttur. İki tel arasındaki güçlü akım çapraz bağlantıya neden olur. Ayrıca, açık yapısı onu çeşitli gürültü sinyallerini ve elektromanyetik radyasyonu toplamasına sebep olabilir.

Şekil-1

Çift Burgulu Kablolar(Twisted-Pair) :

Bu tür kablo bağlantısı özellikle Yerel Alan Ağları için en yaygın ve kolay yöntemlerdendir.

Çift burgulu kablolarda aynı izolasyon maddeleriyle kaplı tel çiftleri birbirleriyle sarılarak helezoni döndürülmek suretiyle elde edilir. Kabloları bu şekilde bükerek sarmak gürültüyü azaltır. Bundan dolayı da bu tür kabloların yapay gürültü (hata, parazit) sinyallerine karşı direnci iki telli açık hatlara göre daha fazladır. Sinyal ve toprak hatlarının yakınlığı, herhangi bir gürültü sinyalinin her iki hat tarafından toplanmasına, dolayısıyla fark sinyalindeki etkisinin azalmasına neden olur. Hatta, aynı kablo içerisinde birden fazla bükülmüş çift yer alıyorsa kablo içerisindeki her çiftin bükülmesi çapraz bağlantıyı azaltır. Bir çift burgulu kablonun şematik görüntüsü aşağıdaki şekilde gösterilmektedir.

Şekil-2

Çift burgulu kablolar tek (örneğin dahili hatlarda) , dört (oldukça yaygındır) veya sekiz çift kablodan oluşabilir. Bu tür kablolar telefon fişine benzer ve RJ-45 bağlayıcılarıyla sonlandırılır. Şekil 3′te göşterildiği gibi, RJ-45 bağlayıcısı üzerinde 8 uç bulunur.Bağlantı sırasında bu uçların bir kısmı(4 tanesi) ya da tamamı kullanılabilir. Bağlayıcılarla sonlandırma yapılırken tellerin sarıldığı yalıtkanların renklerine bakılır.

Şekil-3

Bu tür hatlar kısa mesafelerde ( bu geometriyle kazanılan avantajları kullanabilen uygun hat işletmeni ve alıcı devreleriyle ) örneğin 100m den az mesafelerde 1 Mbps, daha uzak mesafelerde ise daha az bit oranı göndermek için uygundur. Daha karmaşık alıcı ve verici devreleriyle benzer hatta daha fazla bit oranlarını (10/100 Mbps) göndermek mümkündür. Bu tür kablolar yani koruyucusuz çift burgulu kablolar (unshielded twisted pairs) (UTPs) olarak ta bilinir ve pek çok veri iletişim uygulamalarında örneğin telefon ağlarında (özel bir silikon üzerinde çok kısımlı elektronik devre kullanılarak) yoğun olarak kullanılır. Kılıflı çift burgulu kablolarda (shielded twisted pairs) (STPs) koruyucu bir kılıf gürültü sinyallerinin etkisini daha aza indirmek için kullanılır (Şekil 2).

Çift burgulu kablolar özellikle kısa mesafelerdeki küçük, kullanıcı sayısı sınırlı yerel alan ağları için ucuzluğu ve kolaylığından dolayı oldukça uygundur. Bu bağlantı tipinde her bilgisayar ayrı bir hat ile bir bağdaştırıcı cihaza (HUB, Ethernet Anahtarı, …vb.) bağlanır. Ethernet teknolojisindeki hızlı gelişmeler, kurulum ve işletim kolaylıkları nedeni ile tercih edilen bir bağlantı tipidir.

Çift burgulu kabloların temel sınırlayıcı faktörleri kapasiteleri ile ‘cilt etkisi’ (skin effect) adı ile bilinen doğal bir sonuçtur. Cilt etkisini şu şekilde açıklayabiliriz. Gönderilen sinyalin frekansı arttıkça tellerden o anda geçen akım sadece telin dış yüzeyini kullanmaya yönelir. Bu durum yüksek frekanslı sinyaller için telin resistansını arttırarak sinyalde daralmaya neden olur (attenuation). Buna ek olarak, Radyasyon etkisinin bir sonucu olarak yüksek frekansta daha fazla sinyal kaybı olur. Bunun sonucunda 1 Mbps’ten daha fazla bit göndermek istediğimizde ya daha karmaşık işletim ve alıcı elektronik devreleri yada bir başka tip iletişim ortamı kullanmak zorundayız.

UTP Kategori 1-6 Kabloları

İletişimde kullanılacak kablolar, kablo bağlantı uçları ve bağlantı şekilleri çeşitli sınıf ve katagorilere göre ayrılmıştır. Örneğin EIA-568/A sınıfı kablolar, bir dizi katagoriye göre ayrılmıştır. Kategori 1 ve 2 (CAT1 ve CAT2) sınıfı kablolar, düşük hızlı veri ve ses iletiminde kullanılır. 1980′li yılların sonlarında, Kategori 3 (CAT3), UTP kablo olarak bilinen ve yalıtılmış iki telin birbirine hafifçe dolanmasıyla oluşturulan tel çiftlerinin 4′ünün (8 tel) bir araya gelerek oluşturduğu kablolar kullanılmaya başlandı. 1988′den sonra Kategori 5 UTP kablo kullanılmaya başlandı. Kategori 5 (CAT5) CAT3′e benzemekle birlikte, bu kabloda cm’ye düşen bükülme oranı fazladıır. Ayrıca, yalıtımı teflonla yapıldığından, çapraz konuşma ve gürültü azalır ve uzun mesafelerde daha kaliteli işaretler elde edilir (20-100Mhz). Kategori 6 (CAT6) kablo ise daha yüksek hızdaki veri iletiminde kullanılır.

Eş Eksenli (Koaksiyel) Kablo

Koaksiyel kablo da çift burgulu kablolar gibi kullanımı kolay ve aynı zamanda yukarıda sözü geçen etkileri azaltan fakat çift burgulu kablodan biraz daha pahalıya malolan bir kablo çeşididir. Yüksek frekanslı sinyalleri taşımak için şekilde görüldüğü üzere tasarlanmıştır.

Şekil-4

Eşeksenli kabloların ortasında bakır bir iletken bulunur. Bakır tel iletken olmayan bir yalıtım katmanıyla çevrelenmiştir. Bu katmanın üzerinde ise koruyucu görev gören örgü şeklinde bakır veya aluminyum bir kabuk kaplama vardır. En üst katmansa tüm kabloyu içine alan plastik kaplamadır. İdeal olarak iki iletken arasındaki boşluk havayla dolmalıdır. Fakat pratikte bu boşluk elektrik akımlarını geçirmeyen yalıtkan katı veya peteğimsi bir madde ile doldurulur. Merkezi iletken dışarıdan karışan parazit sinyallerden örgü biçimindeki dış iletken aracılığıyla korunur. Ayrıca elektromanyetik radyasyonun bir sonucu olarak ortaya çıkan kayıplar ve ‘cilt etkisi’ dış iletkenin varlığından dolayı azalır ve bunun sonucunda da çift burgulu kabloya göre daha güvenilirdir.

Koaksiyel kablo farklı sinyal çeşitleri ile kullanılabilir. Fakat pratikte birkaç yüz metre uzaklıktan 10Mbps ( modülasyonla daha fazla) veri rahatlıkla iletilebilir. Yüksek bant genişliği nedeniyle kablolu TV yayınlarında da eş eksenli kablolar tercih edilmektedir ( Bir çok TV kanalına ait sinyaller tek bir eşeksenli kablo üzerinden gönderilebilmektedir). Bu tür kablolar daha sonra ağ topolojilerinde de göreceğimiz gibi noktadan noktaya (point-to-point) yada çok noktalı (multipoint) topoloji kullanan bilgisayar ağlarında kullanılabilirler.

Eşeksenli kablolar BNC bağlayıcıları ile sonlandırılır ve bilgisayar arkasındaki ilintili aygıta takılacak T-şeklindeki bağlayıcılara takılırlar.

Bu bağlantı tipinde bilgisayarlar seri olarak bir hat boyunca birbirlerine bağlanır ve hattın çalışabilmesi için başlangıç ve sonlanma noktalarına sonlandırıcı (terminatör) takılır. Seri bağlantı yapısından ötürü, aynı hata bağlı herhangi bir bilgisayarda meydana gelebilecek bir problem diğerlerini etkileyecektir. İşletim ve kapasite problemleri nedeni ile bu bağlantı tipi pratikte tercih edilmemektedir.

TİP     –      EMPEDANS  – Kullanım

RG-8 –         50 ohm   –              10base5

RG-56 –       50 ohm   –             10base2

RG-75-       75 ohm  –               kablo Tv

Fiber Optik Kablo

Geometrisi dolayısıyla koaksiyel kablo sınırlayıcı pek çok faktöre (yüksek frekanslı sinyallerin bu kablo üzerinden gönderilebilmesi ve gönderilebilen bit oranında önemli derecedeki artış) çözüm getirmesine rağmen gönderilen bilgi oranı ve güvenliği çift burgulu kablolarda olduğu gibi sınırlıdır. Fiber optik kablo plastik yalıtkanla kaplı çok ince cam tüp biçimindeki kablolardan oluşur. Camın kırılganlığına karşı koruyucu olarak en dışta sert bir kaplama vardır. Fiber optik kablo daha önceden bahsedilen iletişim ortamlarının her ikisinden de veriyi taşıma yönteminde ayrılır. Fiber optik kablolarda taşınılan bilgi kablo üzerinde elektrik sinyali olarak değil de, çok ince cam tüp biçimindeki kablolar (fiber) üzerinde düzensiz değişen ışık ışınları şeklinde taşınır. Kısaca, veri iletişimi ışık vasıtasıyla sağlanır.

Işık dalgalarının elektrik dalgalarına göre daha geniş dalga genişliği (bandwidth) olduğundan bu yöntemle saniyede yüzlerce megabit iletilebilir. İletimde elektrik sinyalleri kullanılmadığı için de herhangi bir elektronik etkileşim söz konusu değidir. Işık dalgaları ayrıca elektromanyetik karışma ve çapraz konuşmaya karşı daha dayanıklıdır. Fiber optik kablosu ayrıca , elektriksel olarak gürültülü ortamlarda, (gönderilen bilginin değişmesi veya karışmasını önlemek amacıyla) daha az sayıda bit oranlarını göndermek için oldukça kullanışlıdır. Fiber optik’in kullanımı güvenliğin önemli olduğu ortamlarda önemli ölçüde artmıştır çünkü bu kablo üzerinden kaçak veya gizli bağlantı kurmak veya bilgi sızdırmak fiziksel olarak çok zordur.

Şekil-5

Bir fiber optik kablosu, gönderilecek her bir sinyal için kablonun koruyucu tabakasının (dışaradan gelen herhangi bir ışık kaynağından gelecek zararlara karşı korumak için) içinde bulunan bir tek fiber içerir. Her bir fiber den tek yönlü haberleşme sağlanır. İki yönlü bir haberleşme için en az iki fiber gereklidir.

Ancak veri iletişimini ışık vasıtasıyla yapabilmek için öncelikle verilerin ışık sinyaline dönüştürülmesi gereklidir. Bu da gönderen tarafında elektronik sinyallerin ışığa ve alıcı tarafında da bu sinyallerin yeniden elektronik sinyallere dönüştürülmesiyle mümkündür. Işık sinyali, optik gönderici tarafından normal elektrik sinyallerinin ışık sinyaline dönüştürülmesiyle elde edilir. Bir optik alıcıda ise bu işlemin tersi uygulanır. Tipik olarak gönderici dönüştürme işlemi için ışık yayan diyot (LED, light-emitting diode) veya lazer diyot kullanırken, alıcı fotodiyot (photodiode) veya foto transistor kullanır.

Fiber’ın kendisi iki bölümden yani cam çekirdek ve düşük kırılma oranlı bir cam kılıftan oluşmuştur. Işık, fiber optik çekirdeği boyunca kullanılan çekirdek materyalinin genişliği ve çeşidine bağlı olarak aşağıda belirtilen 3 yoldan biriyle yayılır. Bu iletim tipleri şekilde gösterilmiştir

Multimode stepped index fiberlerde kılıf ve çekirdek materyalinin her birinin farklı ancak sabit bir kırılma indeksi vardır. Diyot tarafından daha düşük bir açıyla (kritik açıdan daha düşük bir açıyla) yayılan ışık koruyucu arabirimde yansıtılır ve çekirdek boyunca çok sayıda yansımlarla ilerler. Diod tarafından yayıldığı açıya bağlı olarak kablo boyunca yayılması değişken sürelerde olacaktır. Bu yüzden alınan sinyalin mümkün olan maksimum bit hızına karşı gelen azalmayla birlikte giren sinyalden daha geniş bir pulse aralığı vardır. Bu tip kablo esas olarak lazer diyotlarla kıyaslandığında nispeten daha ucuz olan LED’lerle orta derecede bit hızları göndermek için kullanılır.

Dağılma, sabit bir kırılma indeksi olan çekirdek materyali kullanılarak azaltılabilir. Şekil 6.b de gösterildiği gibi multimode kademeli indeks fiber de ışık çekirdekten uzaklaştıkça artan miktarlarda kırılır. Bu alınan sinyalin step indeks fiberle kıyaslandığında pulse genişliğini daraltma etkisi yaratır. Ve bu nedenle de maximum bit hızında daha fazla artış meydana gelir.

Çekirdek çapının tek bir dalga boyuna azaltılmasıyla (3-10mmetre) yayılan tüm ışığın tek bir hatta (dağılmamış) yayılması sağlanarak daha ileri bir gelişme ortaya konabilir. Bu yolla, alınan sinyal giriş sinyaliyle kıyaslanabilir bir genişlikte olur. Normalde LD’lerle kullanılan mbu monomod fiber saniyede yüzlerce megabit/Gigabit hızında çalışabilir.

Fiber optik kablolama, 2 Km’ye kadar uzayabilen geniş alanlarda, yüksek kapasiteli iletişim ortamı sağlayabilmek amacıyla kullanılır.
Kablosuz İletişim

Şu ana kadar anlatılan bütün iletişim ortamları bilgiyi iletmek için fiziksel bir hat kullanmaktadırlar. Ancak veri , uydu sistemlerinde olduğu gibi serbest uzaydan elektromanyetik (radyo) dalgaları kullanılarak da elde edilebilir. Üzerinde verinin modüle edildiği (değiştirildiği) sıralanmış mikrodalga ışını uydudan yeryüzüne iletilir. Daha sonra bu ışın göndericiler aracılığıyla (transponder) önceden belirlenmiş hedeflere veriyi iletilir. Tüm kablosuz iletişimler bu ilkeye dayanmaktadır.Kablosuz iletim için iki tür biçimlenim vardır.

Tek Yönlü (directional)
Çok yönlü (omni-directional)
Tek yönlü biçimleniminde anten, odaklanmış tek bir elektromagnetik ışın yayar. Bundan dolayı da gönderici ve alıcı antenler, çok dikkatli bir biçimde hizalanmışlardır.Çok yönlü biçimleniminde ise elektromagnetik enerji tüm yönlere dağılır ve bir çok anten tarafından algılanır.

Mikrodalgalar

Mikrodalga iletişimi, elektromagnetik spektrumun onemli bir kısmını kapsar. Kullanılan sıklık ne kadar yüksek olursa, bant genişliği, dolayısıyla gönderilebilecek veri hızı da o kadar artar. Mikrodalga sistemlerde, UTP veya eşeksenli kabloya oranla daha az kayıp söz konusu olmakla birlikte, özellikle 10GHz’nin üzerinde, yağmur vb etkiler işaret gücünde azalmaya neden olur. Bu nedenle de 10 ile 100 km’de bir yineleyiciler ve yükselticiler konur.
Mikrodalga veri iletişimi iki türlü yapılmaktadır:

Radyo İletişimi

Düşük frekanslı radyo dalgaları ayrıca sabit kablolu bağlantıların yerine yeryüzü yerleşimli ileticiler ve alıcılar kullanarak (vasıtasıyla) daha sınırlı uzaklıklarda kullanılabilir. Örneğin, kırsal bir bölgeye yayılmış çok sayıda veri toplayan bilgisayarları uzaktaki verigiren-izleyen bir bilgisayarı bağlamak için veya bir kasaba veya şehirdeki bilgisayarları ( veya bilgisayar tabanlı terminalleri) bölgesel veya uzaktaki bir bilgisayara bağlamak için kullanılır).

Lazer İletişimi

İki bina içindeki farklı yerel ağlarını birbirlerine bağlamak amacıyla binaların çatılarına yerleştirilen lazerlerden yararlanılabilir. Bu yöntemde her binanın çatısında lazer ve fotdetektörler bulunur. Bu teknik çok yüksek bir bant genişliğini çok düşük maliyete sağlar ve kurulumu kolaydır. Lazerin kısıtlaması, hava koşullarından, yağmur ve yoğun sisten etkilenmesidir.

---

Kablolama nasıl yapılır?

Kullanıcıların bir çoğunun kendi ağlarını oluştururken kafaları karıştıran en önemli noktalardan biri kablolama konusudur.

Network için kablo yaparken öncelikle bakılması gereken şey kablonun standardıdır. CAT5 kablolar için genel olarak kullanılan iki standart vardır 586-A ve 586-B. Bu standartlar kablonun üzerinde yazar.

586-A ya göre bağlama

1-Yeşil-Beyaz2-Yeşil3-Turuncu-Beyaz4-Mavi 5-Mavi-Beyaz 6-Turuncu 7-Kahverengi-Bayaz 8-Kahverengi

586-B ye göre bağlama

1-Turuncu-Beyaz2-Turuncu3-Yeşil-Beyaz4-Mavi 5-Mavi-Beyaz 6-Yeşil 7-Kahverengi-Bayaz 8-Kahverengi

Bilgisayarları Hub ya da Swich yardımıyla bir birine bağlamak için kablo yapımı

Birden çok bilgisayar bir birine bağlanmak isteniyorsa, Hub ya da Swich yardımıyla bu işi rahatlıkla yapılabilir. Kablonun renklerine göre bağlama yöntemi ise yine kablonun üzerinde yazan standart’a göre yapılmalıdır.

Bilgisayarlar Hub yada Swich ile birbirine bağlanılıyorsa, kablonun düz bağlanması gerekir yani kablonun her iki ucu da, kablonun üzerindeki standart’a göre ya 586-A yada 586-B’ye göre bağlanmalıdır.

İki Bilgisayarı birbirine bağlamak için cross kablo yapımı

İki bilgisayarı birbirine bağlamak için cross(çapraz bağlantılı) kablo yapmak gerekir. Bunun için de kablonun bir ucunun 586-A’ya göre bir ucunun da 586-B’ye göre yapılması gerekir.